Jak sobie pomóc

Łojotokowe zapalenie skóry twarzy jest nieuleczalnym, a powszechnym schorzeniem dermatologicznym, z którym borykamy się najczęściej w okresie dojrzewania oraz w trzeciej i czwartej dekadzie życia. Celem terapii jest łagodzenie objawów, zmniejszenie nawrotów choroby i utrzymanie okresu remisji. 

W terapii ŁZS pomocne będą nie tylko konkretne zachowania dietetyczne, ale również styl życia, celowana suplementacja i właściwie dobrana pielęgnacja domowa. Zidentyfikowanie czynników predysponujących do ŁZS, zrozumienie przyczyn i patogenezy tej choroby pozwala na zastosowanie najlepszej terapii leczniczej i wspomagającej. 

Czynnikami szczególnie zaostrzającymi reakcję zapalną w łojotokowym zapaleniu skóry są:

• przewlekły stres, 
• niedobór snu, 
• niewłaściwa dieta, 
• zaburzenia immunologiczne, 
• choroby o podłożu psychicznym i neurologicznym, 
• wzmożona produkcja hormonów (w szczególności androgenów), 
• predyspozycje genetyczne (m.in. występowanie w rodzinie łuszczycy). 

Badania kliniczne z 2016 roku wykazały również związek między występowaniem zespołu metabolicznego a nasileniem ŁZS. Łojotokowe zapalenie skóry związane jest także z zaburzeniami immunologicznymi, co potwierdza częstsze występowanie tej dermatozy u osób z AIDS, oporne na leczenie zapalenie skóry wręcz nasuwa klinicystom podejrzenie infekcji wirusem HIV.

Wśród czynników wywołujących ŁZS wyróżnia się również: 

• zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia), 
• noszenie obcisłej, mało przewiewnej odzieży, 
• błędy w pielęgnacji skóry, np. zbyt intensywne usuwanie warstwy łojowej i nadużywanie kosmetyków, 
• zanieczyszczenie środowiska. 

Wątek owocowy

Interesujące wnioski dotyczące diety zalecanej przy łojotokowym zapaleniem skóry możemy przeczytać w czasopiśmie „Journal of Investigative Dermatology” z 2019 roku, gdzie opublikowano wyniki badań, w których wzięło udział 4 379 osób, z czego 636 (14,5%) badanych miało zdiagnozowane łojotokowe zapalenie skóry. Celem tego projektu było ustalenie, czy określone wzorce żywieniowe mogą wiązać się z występowaniem omawianej dermatozy. Zaobserwowano, że uczestnicy, których dieta charakteryzowała się wysokim spożyciem owoców, mieli o 25% mniejsze objawy łojotokowego zapalenia skóry, zaś ci, których dieta obfitowała w czerwone mięso i żywność wysoko przetworzoną, mieli aż o 47% większe objawy ŁZS. W badaniu nie zaobserwowano związku między zapadalnością na to schorzenie a wyższą konsumpcją warzyw lub tłuszczów. 

Chociaż powyższe wyniki nie formułują dokładnych zaleceń żywieniowych dla pacjentów borykających się z ŁZS , istotny jest „wątek owocowy”.
Regularne spożywanie owoców może zmniejszyć dolegliwości z powodu łojotokowego zapalenia skóry dzięki wysokiej zawartości witamin, składników mineralnych i innych bioaktywnych związków, takich jak polifenole, antyoksydanty oraz błonnik pokarmowy. Czynniki te po prostu obniżają stan zapalny w organizmie, a ten przy ŁZS jest szczególnie wysoki. Zwłaszcza owoce cytrusowe, które zawierają związki zwiększające wrażliwość skóry na promieniowanie ultrafioletowe. Wrażliwość ta ma duże znaczenie przy ŁZS, ponieważ pacjenci obserwują zdecydowanie zmniejszenie objawów dolegliwości w sezonie letnim. Warto tu również podkreślić probiotyczną rolę owoców, które stymulując rozwój pożądanej mikroflory jelitowej, zmniejszają stan zapalny organizmu i wzmacniają układ odpornościowy. 

W diecie zalecanej przy ŁZS istotny jest prawidłowy stosunek kwasów tłuszczowych omega-3 oraz omega-6, który zapewnia działanie przeciwzapalne. Kwasy omega-3 redukują poziom mediatorów stanu zapalnego, np. PGE2, a nienasycone kwasy tłuszczowe wpływają korzystnie na nawilżenie skóry i funkcjonowanie jej bariery naskórkowej. 

W terapii ŁZS obserwuje się korzystne oddziaływanie olejów – lnianego, rydzowego, wiesiołkowego i z czarnej porzeczki (źródło kwasu gamma-linolenowego).

Suplementacja

Witamina D. Regularne uzupełnianie jej niedoborów odgrywa korzystną rolę w leczeniu ŁZS. W badaniu, które to potwierdza wzięło udział 32 pacjentów (16 mężczyzn i 16 kobiet) w wieku od 18 do 64 lat z ŁZS i udowodnionym niedoborem witaminy D (wskaźnik 25 [OH] witaminy D poniżej 21 ng/l). Zaklasyfikowani do badania uczestnicy suplementowali przez 3 miesiące 1600 IU cholekalcyferolu (witaminy D) dziennie. Pacjenci wypełniali formularz z liczbą i czasem trwania zaostrzeń łojotokowego zapalenia skóry, których doświadczyli w okresie suplementacji witaminy D. Liczba nawrotów ŁZS w okresie suplementacji witaminy D zmniejszyła się u 21 pacjentów (65,6%).