Olejowe łamigłówki

Naturalna pielęgnacja jest coraz bardziej popularna, ale wciąż krąży wokół niej wiele mitów. Podobnie jest, jeśli chodzi o składniki wykorzystywane w ekokosmetykach. Dziś na warsztat bierzemy oleje.

To prawdziwe eliksiry roślinne wykorzystywane w pielęgnacji już od wieków. Pełne antyoksydantów – odżywiają, łagodzą i regenerują skórę. Tworzą przyjemną warstwę okluzyjną, chroniącą ją przed czynnikami zewnętrznymi. Dostarczają wielu witamin i niezbędnych kwasów tłuszczowych. Powinny na stałe zagościć w naszej diecie jako bogate źródło składników aktywnych dla organizmu.

Nie wszystko jednak jest stuprocentowo jasne, bo czy olej i olejek to to samo? Co kryje się pod hasłami opisującymi oleje? Czy ten tłoczony na zimno to zawsze produkt nierafinowany? 

Olej czy olejek?

Olej do masażu – pod tym pojęciem kryje się pojedynczy olej wykorzystywany do tego zabiegu. Może być to na przykład bardzo często stosowany olej ze słodkich migdałów czy kokosowy. Jednak pojedynczy olej to nie olejek (prawidłowo mówimy olej jojoba, a nie olejek jojoba). Wyjaśnijmy to ostatecznie. Olejkami nazywane są olejki eteryczne, czyli mieszaniny związków organicznych, pozyskiwane z roślin, które wykorzystywane są jako naturalne substancje aromatyzujące i smakowe w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym.
Ale uwaga! Olejkiem nazywamy także kosmetyk o konsystencji oleju wzbogacony o ekstrakty roślinne, witaminy, substancje pomocnicze. Taką nazwą możemy też określić mieszaninę kilku naturalnych olejów. Może być to olejowe serum czy olejek do masażu twarzy.

Wyzwania dla języka

Olej jojoba bardzo często (błędnie) nazywany olejkiem jojoba. Co ciekawe, to właściwie jedyny występujący w naturze płynny wosk, pozyskiwany z wiecznie zielonych krzewów występujących w Ameryce Południowej. Jego cechą charakterystyczną jest wysoka kompatybilność z ludzkim sebum. Jest lekki, szybko się wchłania i ma właściwości zmiękczające skórę. Chroni przed utratą wilgoci i łagodzi podrażnienia. Ma delikatny, przyjemny zapach i słomkowy kolor. Dzięki wysokiej biozgodności może być stosowany do każdego rodzaju skóry.

Czy nawilża skórę?

Zadaniem oleju jest wspieranie, regeneracja i tworzenie warstwy chroniącej przed nadmierną utratą nawilżenia. Oleje pod względem działania są emolientami, a więc substancjami, które chronią skórę, jednak bezpośrednio jej nie nawilżają (!). W pielęgnacji należy je stosować zamiennie lub razem z humektantami (woda, hydrolaty, mocznik, hialuronian sodu), których zadaniem jest właśnie nawodnienie skóry. Można powiedzieć, że olej nawilża pośrednio – zwiększając poziom zatrzymywania wody w naskórku i ograniczając TEWL.

Organiczne, zimnotłoczone, rafinowane, nierafinowane 

Oleje to emolienty pełne składników odżywczych, pozyskiwane z różnych części roślin, takich jak nasiona, owoce czy pestki. Zawierają m.in. witaminy (A, E), karotenoidy oraz polifenole. Są też bogatym źródłem NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych), poprawiają stopień nawilżenia skóry, działają odnawiająco na uszkodzoną barierę lipidową naskórka, normalizują pracę gruczołów łojowych oraz regulują metabolizm skóry. Zapobiegają także utracie wody przez naskórek, zmiękczają warstwę rogową, zmniejszają napięcie skóry, tworząc ochronną warstwę. 

Wspomniane składniki nadają olejom charakterystyczny smak, zapach i wygląd. Często jednak przemysł standaryzuje wytwarzane produkty, by zawsze spełniały założone wymagania jakościowe i organoleptyczne. Proces ten polega na oczyszczaniu olejów ze wspomnianych dobroczynnych składników, przez co pozbawiane są zapachu, mają jednolity kolor i konsystencję. Rafinacja ma na celu także zwiększenie trwałości oleju i wydłużenie daty jego przydatności do użycia.
Weźmy pod lupę olej kokosowy, świetny do stosowania w kuchni, bardzo szeroko wykorzystywany jest także w przemyśle kosmetycznym. Na rynku dostępne są jego różne rodzaje: rafinowany, nierafinowany, frakcjonowany, tłoczony na zimno. Tyle różnych rodzajów, a więc jak wybrać ten najlepszy?

Rafinowany. Jest oczyszczony, pozbawiony zapachu, tańszy z powodu możliwości dłuższego przechowywania.
Nierafinowany. Pachnie pięknie kokosem i nadaje nieco słodki smak potrawom.
Frakcjonowany. Zawiera tylko średniej długości trójglicerydy, dlatego też występuje w postaci płynnej w temperaturze pokojowej.
Zimnotłoczony. Zachowuje najwięcej właściwości odżywczych dzięki stosowaniu kilka razy niższej temperatury niż w konwencjonalnych metodach przetwarzania.

Od wewnątrz i na zewnątrz

Oleje to także dobre źródło kwasów omega, które doskonale wpływają na skórę i organizm. Wspierają układy krążenia i immunologiczny. Regularne spożycie olejów bogatych w kwasy omega pomaga też zmniejszyć rumień występujący po opalaniu. Przyjrzyjmy się wybranym substancjom.

• Kwas linolowy – niezbędny kwas tłuszczowy, który zapewnia prawidłowe funkcjonowanie skóry, stanowi naturalny składnik sebum ludzkiego; wysokie stężenie tego kwasu można znaleźć w olejach słonecznikowym, krokoszowym, kukurydzianym, sezamowym, arachidowym oraz w oleju z pestek winogron; poprawia barierę lipidową naskórka, normalizuje metabolizm skóry, usprawnia pracę gruczołów łojowych; uczestniczy w procesie wytwarzania cementu międzykomórkowego skóry. 

• Witamina F (NNKT) – mieszanina kwasów omega: linolowego, alfa- i gammalinolenowego oraz arachidonowego; stanowi element strukturalny lipidów komórkowych; uczestniczy w procesie keratynizacji naskórka; niedobory NNKT mogą powodować szorstkość, suchość oraz bladość skóry; bogatymi źródłami kwasów tłuszczowych są oliwa, olej lniany i sojowy.

Co skrywa oliwa?

To jeden z najbardziej cenionych olejów. Składa się z ponad dwustu różnych związków chemicznych (m.in. trójglicerydów, lipidów, polifenoli, witamin, barwników) nadających jej wyjątkowy smak i aromat. Jednak skład oliwy zależy od wielu czynników obecnych na każdym etapie jej wytwarzania, takich jak: warunki uprawy, odmiana oliwek, czas i sposób zbioru, przechowywanie, metoda i temperatura tłoczenia. Oliwa bogata w wielonienasycone kwasy tłuszczowe działa przeciwzapalnie, wspiera układ krążenia i przeciwdziała tworzeniu się wolnych rodników odpowiedzialnych za starzenie.

Oliwa extra virgin powstająca z oliwek z pierwszego tłoczenia na zimno (w temperaturze pokojowej) uchodzi za najdroższą i najcenniejszą dla naszego organizmu. Zawiera dużo wyższe stężenia skwalenu (m.in. chroni przed tworzeniem i rozwojem komórek rakowych) oraz polifenoli i steroli niż rafinowana. Co ciekawe, wykazano, że wzbogacenie diety o skwalen (zawarty np. w oliwie z oliwek) zwiększa ilość kolagenu w skórze, zmniejsza zaczerwienienia i zwiększa jej naturalną odporność.

Dietetyczne hity

Olej lniany wspiera pracę układu pokarmowego i odpornościowego, ma właściwości antyoksydacyjne i wspiera pracę mózgu. Należy przechowywać go w lodówce i spożywać wyłącznie „na zimno”, bo ze względu na dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych jest podatny na utlenianie. Podgrzewany traci cenne wartości. 

Kto lubi w ciągu dnia coś pochrupać, niech sięga po orzechy. To doskonały pokarm bogaty w kwasy tłuszczowe. Zamiast spożywania olejów tłoczonych z orzechów (które szybko tracą swoje cenne właściwości) można wybrać właśnie taką zdrową przekąskę. Zawierają nie tylko zdrowe tłuszcze, lecz także – jak udowodniono – wspierają mikroflorę jelitową. 

Warto wzbogacić swoją dietę o oleje roślinne wysokiej jakości, najlepiej nierafinowane i zimnotłoczone, które są pełne witamin i kwasów tłuszczowych, dobroczynnych dla naszego zdrowia. Ale oleje działają nie tylko od wewnątrz. Podczas codziennej pielęgnacji łączmy formuły olejowe z kosmetykami nawilżającymi – tak aby kompleksowo zadbać o odpowiednie nawilżenie cery i uszczelnienie jej bariery hydrolipidowej. Nie zapominajmy także o relaksujących masażach ciała i twarzy, które poprawiają wygląd, dodając skórze jędrności i blasku.