Ukryty problem

Trądzik na twarzy spędza sen z powiek osobom dotkniętym tą dermatozą. Natomiast trądziku na plecach na pierwszy rzut oka nie widać, więc wydaje się mniej uciążliwy. Czy rzeczywiście?

Trądzik zwykły to najczęstsza dermatoza osób w wieku 10-25 lat. Problem ten jest szczególnie widoczny u mężczyzn, u których praca gruczołów łojowych jest dodatkowo stymulowana przez hormony androgenowe, oraz w okolicach, gdzie gruczołów łojowych jest najwięcej, m.in właśnie w środkowej części pleców, na karku i na ramionach.

Czynniki zaostrzające

Zmiany w tych okolicach są potęgowane przez wysiłek fizyczny, zwłaszcza na zajęciach w siłowni, przebywanie przez dłuższy czas w pozycji siedzącej (dotykanie oparć foteli, szczególnie w ciepłe dni), a także przez stosowane odżywek zawierających niedozwolone substancje sterydowe. Niekorzystnie wpływa też dieta zbyt bogata w białko.

Na plecach będzie się również lokalizował trądzik u osób z zaburzeniami wydzielania kortyzolu lub przewlekle leczonych preparatami sterydowymi. 

Trądzik na plecach i na ramionach przybiera najczęściej formę zapalną z przewagą – oprócz oczywiście zaskórników zamkniętych i otwartych – krost, guzów, a nawet cyst. Zmiany te niestety najczęściej pozostawiają szpecące blizny. 

Dodatkowym czynnikiem niejednokrotnie zmieniającym obraz kliniczny jest tendencja do drapania i wyciskania zmian skórnych – są łatwiej dostępne i wygodne w dotykaniu niż zmiany na twarzy. Pojawią się wtedy dodatkowo nadżerki, a nawet owrzodzenia i plamy przebarwieniowe. 

Podstawa pielęgnacji

Głównym postępowaniem zapobiegającym pojawieniu się problemu jest bardzo dokładne oczyszczanie skóry ciała, również pleców i ramion, z nadmiaru wydzielonego potu i łoju. Ważny jest jednak wybór preparatu myjącego – nie może zawierać mydła ani alkoholu, gdyż przesuszają one powierzchnię naskórka, co stanowi sygnał dla gruczołów do wzmożenia aktywności. Preparat tego rodzaju powinien mieć kwaśny odczyn (pH 5,5).

U osób ze wzmożonym owłosieniem okolic łojotokowych po każdym myciu zaleca się przetarcie skóry tonikiem bezalkoholowym, zawierającym substancje o działaniu przeciwzapalnym, np. witaminę C, beta-glukan, kwas glikolowy, kwas borny, witaminę B5 (niacydamid).

Jakie zabiegi?

W postępowaniu kosmetycznym możemy wykonać wszystkie procedury przeznaczone dla skóry trądzikowej z uwzględnieniem specyfiki tego obszaru, a więc grubszej warstwy rogowej, dużej liczby gruczołów łojowych, a u niektórych osób również owłosienia.

Najlepiej sprawdzają się zabiegi z kwasami, np. salicylowym czy pirogronowym, które w przypadku braku zmian zapalnych można połączyć z mikrodermabrazją.

W problemie przebarwień i blizn zastosujmy terapię mikroigłową w połączeniu z kwasami (glikolowy!) lub laser czy metodę IPL.

W przypadkach ciężkich, w zależności od stanu zaawansowania zmian skórnych oraz od ich charakteru, zaleca się różne schematy leczenia.
Przy dużej liczbie zmian w typie zaskórnikowym, przy obfitym łojotoku dobieramy zewnętrznie stosowane preparaty zawierające retinoidy lub/i kwas azelainowy. Obecność krost wymaga włączenia leczenia preparatami nadtlenku benzoilu w połączeniu z antybiotykiem stosowanym zewnętrznie lub doustnie.

W przypadku zmian zaawansowanych, niereagujących na stosowane leczenie pierwszego rzutu, decydujemy o włączeniu doustnych preparatów na bazie izotretynoiny. Jest to leczenie długie, wymaga częstych wizyt i badań kontrolnych, jednak charakteryzuje się zdecydowanie najwyższą skutecznością. Dobrze prowadzona kuracja jest bezpieczna i zapewnia trwałe wyleczenie ze zmian trądzikowych nawet u 90 proc. pacjentów.

Przeciwwskazaniami do terapii izotretynoiną są ciąża, okres karmienia, zaburzenia lipidowe czy depresja. Wszystkie preparaty przeciwtrądzikowe wymagają ochrony przeciwsłonecznej, więc jest to niezbędny element w pielęgnacji tego rodzaju skóry. 

Warto przypomnieć, iż leczenie dermatologiczne nie jest przeciwwskazaniem do wykonywania zabiegów kosmetologicznych! Jedynie u pacjentów leczonych doustnie izotretynoiną wycofajmy się na okres kuracji plus miesiąc po jej zakończeniu z zabiegów złuszczania mechanicznego, mikronakłuwania oraz światłoterapii.