Redukcja przebarwień

Zabiegi usuwania zmian barwnikowych ze skóry należą do jednych z najczęściej wykonywanych w gabinetach medycyny estetycznej. Ale na tym sprawa się nie kończy, dlatego ważne jest, aby po lekarzu, pacjentem zaopiekował się kosmetolog. 

LNE: Co dokładnie dzieje się w skórze z przebarwieniami poddanej zabiegowi laserowego ich usuwania?

Dr Jacek Lichodij: W wyniku efektu fotoakustycznego melanosomy zawierające melaninę zostają rozerwane. Absorbowana przez tkanki energia świetlna powoduje wzrost temperatury i powstanie pary wodnej, co prowadzi do rozproszenia barwnika. W następnej fazie makrofagi w procesie wchłaniania (fagocytoza) eliminują cząsteczki rozbitej substancji. Im mniejsza cząsteczka, tym łatwiej i dokładniej zostaje usunięta przez układ odpornościowy organizmu. Jest to najczęstszy mechanizm eliminowania przebarwień po zastosowaniu laserów typu Q-switched. 
Drugim mechanizmem jest tzw. MENDS (Microscopic Epidermal Necrotic Debris). Przebiega po zastosowaniu laserów frakcyjnych, gdzie usunięcie barwnika jest wynikiem złuszczenia mikroskopowych pozostałości martwiczo zmienionego naskórka. Proces ten trwa od kilku dni do 2 tygodni. W obu przypadkach poddane leczeniu obszary mogą początkowo ulec intensywniejszemu wybarwieniu, po czym elementy barwnika złuszczają się lub ulegają wchłonięciu. 

Czy można trwale pozbyć się przebarwień za pomocą zabiegów laserowych?

Trwałe usunięcie zmian barwnikowych zależy od ich rodzaju, zastosowanego urządzenia, od liczby przeprowadzonych zabiegów i karnacji. Plamy soczewicowe u pacjentów z jasną karnacją (skala Fitzpatricka I – III) usuwamy laserem Nd:YAG Q-switched o długości fali 532 nm lub rubinowym o długości fali 694 nm. Zwykle trwałe usunięcie tego typu zmiany następuje po 1–3 zabiegach, wykonywanych w odstępach 4-tygodniowych. Ostudę (melasmę) usuwamy głównie za pomocą laserów frakcyjnych CO₂ lub Erb-YAG o długości fali 2940 nm. Należy wykonać kilka zabiegów w odstępach 4-tygodniowych, a eliminacja (w wyżej opisanym mechanizmie MENDS) miewa zmienny skutek. Do usuwania przebarwień typu Oty lub Ito przy jasnej karnacji stosujemy laser rubinowy 694 nm lub aleksandrytowy Q-switched 755 nm, natomiast do plam w kolorze kawy z mlekiem (cafe au lait) Nd-YAG Q-switched o długości fali 532 nm. Wymagają one większej liczby sesji (od 5–15) i nie zawsze dają oczekiwany efekt. Niektóre zmiany mogą ulegać nawrotom, zarówno Oty, jak i Ito, soczewicowe i typu cafe au lait. Uważa się, że wyniki terapii laserowej łagodnych zmian barwnikowych zazwyczaj są trwałe, lecz związek ich występowania z przewlekłą ekspozycją na promieniowanie UV oraz uwarunkowania hormonalne mogą prowadzić do ich nawrotów nawet po kilku latach, pomimo dobrej reakcji na leczenie. 

Leczeniu światłem laserowym nie poddajemy odbarwień w przebiegu bielactwa, znamion barwnikowych i zmian podejrzanych o czerniaka, znamion o jakichkolwiek cechach atypowych lub zmian u osób obarczonych czerniakiem w rodzinie.

Jakimi właściwościami różnią się lasery w kontekście usuwania przebarwień?

Tradycyjne systemy laserowe stosowane do usuwania przebarwień, tzw. lasery Q-switched, emitują wysokoenergetyczne, a jednocześnie niezwykle krótkie impulsy promieniowania elektromagentycznego. Są kilka tysięcy razy krótsze niż impulsy laserów frakcyjnych czy naczynkowych, za to dysponują kilkaset tysięcy razy większą mocą.