STOP przebarwieniom

W części przypadków zmiany na skórze nawracają pomimo zastosowanego leczenia. Dlatego kluczowa jest świadomość, że cera z tendencją do przebarwień nie ma wakacji i zawsze będzie wymagała szczególnej troski, pielęgnacji i ochrony.

Jeśli przed wakacjami cera nie była przygotowana na promieniowanie UV, możemy mieć do czynienia z niepożądanymi przebarwieniami. Jesienią w gabinetach pojawiają się zdezorientowani urlopowicze z prośbą o zniwelowanie zmian. Przebarwienia są wynikiem zaburzeń procesów pigmentacyjnych, a związane są z nadmierną syntezą barwnika melaniny i jej ogniskowym nagromadzeniem w skórze. Biosynteza melaniny zachodzi w obrębie tzw. melanosomu, z wykorzystaniem tyrozyny. Proces tworzenia barwnika skóry przebiega w dwóch etapach. W pierwszym z tyrozyny powstaje DOPA (3,4-dihydroksyfenyloalanina) przy udziale enzymu tyrozynazy, a następnie DOPA-chinon, z którego po licznych reakcjach chemicznych tworzy się właściwy barwnik – melanina. Jest ona magazynowana w melanosomach, stanowiących wyspecjalizowane organelle komórkowe, które transportowane są przez wypustki melanocytów w otoczeniu komórek naskórka (tzw. keratynocytów). Standardowy melanocyt ma kilka wypustek, w których znajduje się odmienna liczba melanosomów. Stężenie naskórkowej melaniny w nich jest dwukrotnie większe u osób o ciemniej karnacji w porównaniu do tych z jasną skórą.

Leczenie przebarwień 

Wybór terapii zależy m.in od przyczyny powstania przebarwień, lokalizacji ognisk i ich rozległości oraz od chorób współistniejących. Duże znaczenie prognostyczne ma umiejscowienie złogów melaniny. Przebarwienia powierzchowne i naskórkowe znacznie lepiej odpowiadają na stosowane terapie niż te położone głębiej, w skórze właściwej. Do wyboru mamy miejscową farmakoterapię, peelingi fizyczne i chemiczne oraz nowoczesną aparaturę.

W miejscowym leczeniu przebarwień wykorzystuje się związki działające w różnych punktach w procesie syntezy melaniny:

• hamujące tyrozynazę i jej transkrypcję, 
• przyspieszające cykl naskórkowy, 
• hamujące transfer melanosomów, 
• działające przeciwzapalnie,
• wychwytujące wolne rodniki.

Tego typu związki są podstawą nie tylko leczenia, ale codziennej pielęgnacji u osób z przebarwieniami.

Do najczęściej wykorzystywanych substancji wybielających należą: 

• hydrochinon – hamuje tyrozynazę, ogranicza syntezę DNA i RNA w komórkach melanotycznych, degraduje melanosomy, niszczy melanocyty;
• mekwinol – inhibitor tyrozynazy, stymulator chinonów, które oddziałują cytotoksycznie na komórki barwnikowe i je niszczą;
• kwas elagowy – wiąże jony miedzi i hamuje działanie tyrozynazy;
• resweratol – ogranicza ekspresję białek TRP-1 i TRP-2;  
• arbutyna – hamuje aktywność tyrozynazy i dojrzewanie melanosomów;  
• deoksyarbutyna – hamuje tyrozynazę;
• kwas azelainowy – inhibitor tyrozynazy, zmniejsza aktywność melanogenezy, działa cytotoksycznie w stosunku do melanocytów;
• kwas kojowy – bezpośrednio wpływa na tyrozynazę;
• lukrecja – hamuje tyrozynazę i rozprasza melaninę;
• witamina C – zmniejsza aktywność tyrozynazy i ogranicza ilość wytwarzanej melaniny;
• niacynamid – m.in. hamuje przenoszenie melanosomów do keratynocytów, zapobiega odkładaniu się pigmentu w wyższych warstwach naskórka;
• retinoidy – m.in rozpraszają ziarnistości barwnikowe w keratynocytach;  
• n-acetyloglukozamina –  m.in. blokuje przekształcenie protyrozynazy do tyrozynazę; 
• kwas traneksamowy – ogranicza aktywność plazmin w keratynocytach, zapobiega wiązaniu plazminogenu z keratynocytem, zmniejsza melanogenezę w melanocycie.

Złuszczanie kontrolowane

Peelingi mogą być stosowane jako monoterapia, kuracja uzupełniająca bądź leczenie podtrzymujące. Ułatwiają wchłanianie miejscowego środka depigmentującego, zwiększają obrót naskórkowy i zmniejszają ilość melaniny w naskórku.