Uszczelnij barierę

Z punktu widzenia fizjologii bez szczelnej bariery naskórkowej skóra nie jest w stanie funkcjonować we właściwy dla siebie sposób. Jest odwodniona, ściągnięta, wiotka, zaczerwieniona, a do tego – swędzi i piecze. 

W strukturze naskórka istotny jest integralny płaszcz hydrolipidowy, który pełni funkcję ochronną przed ingerencją szkodliwych czynników zewnętrznych oraz nadmierną utratą wody z naskórka. Zawartość wody w prawidłowo nawodnionym naskórku waha się od 10 do 15 proc. (w skórze właściwej 60-70 proc.). Jeśli dochodzi do uszkodzeń barierowych, lub nawodnienie skóry jest niewystarczające, wnikanie substancji aktywnych np. kwasów, retinolu, niacynamidu etc., jest większe, a co za tym idzie – wzrasta agresywność ich stosowania, co może doprowadzić do pogorszenia kondycji cery, a nawet do aktywacji stanu zapalnego. 

Nasilona ucieczka wody

Zimą, na skutek wiatru i mrozu oraz przebywania w przegrzanych suchych pomieszczeniach, zwiększa się ucieczka wody ze skóry, czyli podwyższeniu ulega współczynnik TEWL. Przy wilgotności poniżej 50 proc. składniki NMF pobierają wodę z niżej położonych warstw skóry i oddają ją w większej ilości do środowiska zewnętrznego. Nasilona ucieczka wody prowadzi do odwodnienia skóry, swędzenia, uczucia podrażnienia czy pieczenia. Dlatego tak istotne jest, aby zimą w zamkniętych ogrzewanych pomieszczeniach, przy niskiej ich wilgotności, utrzymać odpowiednie nawilżenie, np. stosując nawilżacz powietrza.

W korneocytach znajduje się naturalny czynnik nawilżający, odpowiedzialny za nawilżenie warstwy rogowej naskórka. NMF składa się głównie z aminokwasów, mleczanu, mocznika, sodu, wapnia, potasu, kwas piroglutaminowy PCA, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WKT). Skład zawartości NMF zależy od: 

• wilgotności otoczenia, 
• stanu bariery hydrolipidowej, 
• mikrobioty skóry,
• utrzymania kwaśnego pH,
• obecności filagryny – białka, które jest odpowiedzialne za integralność warstwy rogowej naskórka.

Epitalizacja naskórka

W przypadku zaburzeń funkcji naturalnej bariery ochronnej skóry warto sięgnąć po składniki zawierające substancje, które wykazują działanie przyspieszające epitalizację naskórka, a także wspierające barierę naskórkową.

1. WĄKROTA AZJATYCKA – substancja wykazująca silne działanie regeneracyjne, nawilżające i przyspieszające proces gojenia. Działa także przeciwzapalnie, antybakteryjnie i antyoksydacyjnie.
   
   
2. CERAMIDY – tworzące cement międzykomórkowy i zapobiegające nadmiernej utracie wody z naskórka. Zabezpieczają najbardziej zewnętrzną warstwę skóry przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. W warstwie rogowej naskórka stanowią one 30-40 proc. W trakcie wykonywanych testów udowodniono, iż aplikacja preparatu z ceramidami przyspiesza regenerację i nawilżenie naskórka. 
   
   
3. CHOLESTEROL, który stanowi kluczowy składnik błon otaczających każdą komórkę. Ze względu na podobne właściwości do łoju skórnego jest tak dobrze tolerowany, a stosowany w kosmetykach – zmniejsza transepidermalną ucieczkę wody, zmiękcza i nawilża skórę.
   
   
4. BETA-GLUKAN – wykazuje zdolności do aktywacji makrofagów i komórek Langerhansa, będących elementami układu odpornościowego, co prowadzi do aktywacji procesu regeneracji. Ma działanie silnie nawilżające i ochronne przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.
   
   
5. ARGININA, w głębszych warstwach skóry przekształcająca się w mocznik, dzięki czemu wpływa na utrzymanie odpowiedniego nawodnienia. Łagodzi podrażnienia, przyspiesza regenerację, wycisza stan zapalny.
   
   
6. LAKTOFERYNA – występująca w płynach ustrojowych i wydzielinach oraz w mleku ssaków. W kosmetykach wykazuje silne działanie antyoksydacyjne, regeneracyjne, kojące i przyspieszające gojenie ran.

Zanim zaczniemy działać

Podczas układania programu zabiegowego i planowania terapii koniecznie warto sprawdzić kondycję bariery naskórkowej. Nie wyobrażam sobie wykonywać zabiegów stymulujących na uszkodzonej warstwie lipidowej naskórka. Procedury dla zachowania funkcji barierowych skóry muszą być ukierunkowane na zwiększenie przenikania substancji aktywnych w głębsze warstwy skóry, a preparaty stosowane w procedurach – zawierać substancje higroskopijne wiążące wodę, składniki naturalnie występujące w skórze i modyfikujące jej warstwę rogową.

Zabiegi ograniczające TEWL 

Ampułki, koktajle w wymienionych niżej procedurach powinny zawierać kwas hialuronowy, sodium PCA, argininę, glutation oraz aminokwasy – prolinę, glicynę i lizynę.

Mezoterapia igłowa. W przypadku procedur nawilżających składniki aktywne są wprowadzone za pomocą iniekcji do skóry właściwej, dzięki czemu skóra jest silnie nawilżona, sprężysta i jędrna.

Mezoterapia mikroigłowa. Ma za zadanie zwiększyć penetrację składników aktywnych w głąb skóry, ale również poprzez uszkodzenia pobudzić ją do przebudowy i regeneracji, dzięki wytworzeniu się czynników wzrostu, które wysyłają sygnał do produkcji niezbędnych w danym momencie białek, lipidów lub glikozoaminoglikanów. 

Elektroporacja. Wykorzystuje działanie pola elektrycznego, dzięki któremu w błonie komórkowej tworzą się kanały, umożliwiające efektywne wnikanie składników aktywnych do wnętrza komórki. 

Sonoforeza. Za pomocą ultra-dźwięków zostają wtłoczone w głąb warstwy naskórka substancje aktywne, które znajdują się w danej ampułce lub koktajlu.

Techniki łączone

Celem procedury naprawczo-uszczelniającej jest wzmocnienie bariery skórnej, a jednocześnie zwiększenie w komórkach zawartości wody oraz zmniejszenie transepidermalnej ucieczki wody (TEWL), ale też działanie łagodzące i antyoksydacyjne. 

1. Pierwszym etapem jest nałożenie na 10 minut mieszaniny peelingu chemicznego, w skład którego wchodzą składniki aktywne, takie jak: arginina, kwas mlekowy, aloes, alantoina – substancje wykazujące działanie silnie nawilżające, łagodzące i regenerujące. 
   
   
2. Kolejnym krokiem jest aplikacja na skórę ampułki, wśród której składników aktywnych są sodium PCA, witamina E, alantoina, wyciąg z aloesu, awokado i cyprysu japońskiego. Wykazują one działanie wzmacniające barierę skórną, kojące, antyoksydacyjne.
   
   
3. Następnie stosowany jest żel przewodzący, którego podstawowym składnikiem jest kwas hialuronowy, zapobiegający utracie wody z naskórka. Ceramidy tworzą cement międzykomórkowy i hamują nadmierną utratę wody, natomiast minerały z Morza Martwego działają dotleniająco, zaś D-pantenol łagodzi podrażnienia. Na żelu wykonany jest zabieg elektroporacji w celu wprowadzenia do komórki substancji czynnych. 
   
   
4. Ostatnim krokiem jest aplikacja serum z beta-glukanem, witaminą C, olejem krokoszowym oraz witaminą E – takie połączenie substancji aktywnych regeneruje, nawilża, działa kojąco, antyoksydacyjnie – oraz kremu lipidowego. 

Same zabiegi mogą nie przynieść zadowalających efektów, jeśli w organizmie występują niedobory witamin, mikroelementów czy kwasów tłuszczowych, które są istotne w utrzymaniu integralnej bariery ochronnej skóry. 

Dla utrzymania funkcji barierowych skóry należy:

• suplementować kwasy omega-3, -6, -7 i -9, pamiętając przy tym, aby proporcja omega-3 do -6 była zachowana; jeśli w diecie przeważają kwasy omega-6, stan zapalny w organizmie będzie się nasilał,
  
  
• nawadniać organizm, dostarczając 2 l wody, ale również bardzo dobrze nawadniają komórki napary ziołowe: z lipy, werbeny, melisy, szałwii, rumianku i kopru włoskiego,  
  
  
• dostarczać do organizmu antyoksydanty: witaminę C, resweratrol, witaminę E, astaksantynę,
  
  
• suplementować witaminę D, laktoferynę w połączeniu z dobrej jakości kolagenem – takie połączenie daje silne nawilżenie od środka organizmu; osoby mające nietolerancję białka mleka krowiego laktoferyny nie powinny suplementować, 
  
  
• dbać o kondycję jelit, gdyż nawet nieznaczna dysbioza ma wpływ na destrukcję mediatorów przeciwzapalnych oraz zaburzenia wchłaniania składników, które są niezbędne do utrzymania odpowiedniego nawilżenia i procesów regeneracyjnych skóry,  
  
  
• stosować kosmetyki, które wykazują działanie pobudzające syntezę ceramidów, zmniejszające TEWL, utrzymujące integralność cementu międzykomórkowego,
  
  
• cały rok chronić skórę kremami SPF,
  
  
• nawilżać powietrze przy niskiej wilgotności,
  
  
• unikać długich, gorących kąpieli.