Trycholog dla najmłodszych

Wypadanie włosów wydaje się problemem, który dotyka tylko dorosłych, jednak najmłodszy pacjent, którego przyjęłam w swoim gabinecie, miał ledwie 2,5 roku i borykał się z łysieniem plackowatym.

W trakcie mojej 11-letniej praktyki trychologicznej gościłam w swoim gabinecie dziesiątki małych pacjentów z problemami włosów i skóry głowy. Łysienie u dzieci jest więc powszechniejsze, niż nam się wydaje. 

Problemy z wypadaniem włosów są trudne, tak dla najmłodszych, jak i dla rodziców. Dzieci obserwują nas dokładniej, niż myślimy, i bezbłędnie odczytują nasze emocje, tak że nie bójmy się z nimi rozmawiać i być wsparciem w rozpoczętej terapii. 

Przyczyny i rodzaje

Niedobory witamin oraz mikro- i makroelementów. Tu niezbędna jest suplementacja, ale nie powinno się jej zlecać bez uprzedniego wykonania stosownych badań laboratoryjnych, które pozwolą określić rzeczywiste niedobory w organizmie. Dopiero po ich analizie jesteśmy w stanie wprowadzić celowaną suplementację, która uzupełni poziom witamin i minerałów w diecie dziecka. Podobnie postępujemy, gdy powodem nadmiernej utraty włosów są choroby zakaźne i zaburzenia hormonalne.

Łysienie plackowate

To schorzenie zapalne o podłożu autoimmunologicznym dotyczące mieszków włosowych. Łyse ogniska w obrębie owłosionej skóry głowy nie mają charakteru bliznowaciejącego. Ich powstawanie wiąże się często z zaburzeniami hormonalnymi, dlatego oprócz wizyty u trychologa należy zadbać o konsultację z endokrynologiem dziecięcym. 
Bywa, że katalizatorem tej dolegliwości jest bardzo silny stres, wówczas konieczne jest znalezienie i wyeliminowanie jego przyczyny oraz skorzystanie z pomocy psychologa dziecięcego.
Uwaga! Nie zawsze bezwłose obszary na głowie dziecka świadczą o łysieniu plackowatym. U najmłodszych maluchów zwykle przyczyną jest nadmierne wycieranie włosów o poduszkę. 

Łysienie telogenowe.

Tu mamy do czynienia z zaburzonym cyklem wzrostu włosów, które przedwcześnie przechodzą do fazy telogenu. Czynnikami, które mogą to spowodować, są:

• wysoka i długotrwała gorączka, 
• zatrucia metalami ciężkimi, 
• niektóre leki,
• schorzenia tarczycy,
• niedobory żywieniowe, 
• nagły i intensywny stres, zarówno fizyczny, jak i psychiczny. 

Łysienie trakcyjne

Jest związane z mocnym, długotrwałym naciąganiem włosów i naciskiem na mieszki włosowe, choćby poprzez ciasno upinane kucyki czy koki. Niektóre zbyt ostre spinki do włosów mogą powodować trwałe uszkodzenia mechaniczne delikatnej skóry głowy dziecka. Objawami łysienia trakcyjnego są:

• zmniejszenie gęstości włosów, 
• intensywne ścieńczenie łodygi włosa, 
• stan zapalny mieszków włosowych, 
• bolesność skóry w miejscu ucisku,
• nadwrażliwość na dotyk. 

Bagatelizowanie tego problemu może prowadzić do pojawienia się tkanki bliznowaciejącej w miejscu stałego, mechanicznego oddziaływania ciągnięciem na mieszki, tym samym do trwałej utraty włosów w danym miejscu. Aby nie dopuścić do wystąpienia tego schorzenia, wystarczy zrezygnować z ciasno upiętych fryzur na rzecz luźnych kucyków i warkoczy. 

Sytuacje stresogenne u nastolatków

Sam okres dojrzewania, presja rówieśników, trudności szkolne powodują ogromne napięcie u młodego człowieka. Łysienie często spowodowane jest stresem, ale samo w sobie również jest stresujące, co może dalej nasilać wypadanie włosów. 

Trichotillomania

To zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, które polega na wyrywaniu, ułamywaniu czy skręcaniu włosów, najczęściej po jednej stronie głowy. Początek występowania schorzenia przypada zwykle właśnie na wiek dziecięcy. Często maluch może wykształcić nawyk okręcania włosów wokół palców, zastępując tym samym wcześniejsze ssanie kciuka lub obgryzanie paznokci. W obrębie ognisk rzadko występuje całkowite wyłysienie (jak w przypadku plackowatego), a pozostałe włosy są połamane i nieregularnej długości. Zadaniem trychologa jest określenie stopnia uszkodzenia mieszków włosowych. 

Pielęgnacja 

Pytaniem, które zawsze pojawia się na pierwszej wizycie, jest pytanie o kosmetyki do pielęgnacji włosów u dzieci oraz częstotliwość ich stosowania. Niestety, wielokrotnie muszę uświadamiać rodzicom, jak ważne jest dokładne czytanie składu kupowanych przez nich preparatów, a nie kierowanie się ładną buteleczką, miłym zapachem czy obietnicami producenta w reklamie. 

Wiele produktów przeznaczonych wyłącznie dla dzieci ma skład zupełnie nieodpowiedni dla ich delikatnej skóry głowy i włosów. Dlatego już sama zmiana pielęgnacji na odpowiednią pozwala na całkowite wyeliminowanie problemu nadmiernego wypadania włosów.
Kolejnym elementem, na który zwracam rodzicom uwagę, jest szczotka do włosów, której używają u dzieci. Samo szczotkowanie ma bardzo dobry wpływ na ukrwienie skóry głowy, a także pozwala nadać odpowiedni kierunek wzrostu włosom. Często rodzice nie zdają sobie sprawy, że jest to istotne i dla dziewczynek, i dla chłopców. Dobierając szczotkę, powinniśmy kierować się wygodą i komfortem naszej pociechy. Wybierajmy szczotki, które oprócz wygodnego i bezbolesnego rozczesywania włosów odpowiednio masują skórę głowy. Dzięki temu dziecko nie będzie odczuwało dyskomfortu, a my będziemy mogli wprowadzić to do codziennej rutyny pielęgnacyjnej.

Mały pacjent w gabinecie

Po dziś dzień pamiętam moją pierwszą, młodą pacjentkę, która pojawiła się wraz ze swoją mamą w moim gabinecie. Po wielu latach nadal mamy bezpośredni kontakt i miałam nieskrywaną przyjemność obserwować, jak udana terapia wpłynęła na jej życie i pozwoliła cieszyć się nim w pełni. Właśnie dlatego praca z najmłodszymi daje mi prawdziwą satysfakcję i ogromny zastrzyk energii. Młodzi pacjenci zawsze mnie zaskakują swoim pozytywnym nastawieniem do terapii i oczekiwaniem na kolejne spotkanie. 

Pierwsza wizyta małego pacjenta w gabinecie może być niezwykle stresująca, dlatego niezbędne jest zadbanie o jego komfort i dobre samopoczucie. 

Nie wprowadzajmy nadto formalnej atmosfery, aby dziecko, które często miało już kontakt z wieloma lekarzami, czuło się jak najbardziej swobodnie. To właśnie w czasie takich wizyt zdobywa się zaufanie młodego pacjenta, który dzięki temu z radością będzie kontynuował zaleconą mu terapię.

Wielokrotnie moje stałe pacjentki zwracały uwagę na pojawiające się w gabinecie własnoręcznie wykonane przez najmłodszych pacjentów laurki. Zawsze, gdy otrzymam od dzieci taki prezent z podziękowaniem za udaną terapię, zyskuje on specjalne miejsce nie tylko w moim gabinecie, lecz także w moim sercu. 

Nie możemy jednak zapominać, że kluczową rolę w udanej terapii odgrywają rodzice, którzy bacznie obserwują swoje dzieci, a także stosują się do zaleceń trychologa. Tylko dzięki naszej doskonałej współpracy jesteśmy w stanie skutecznie rozwiązać problem. Zarówno w trakcie trwania terapii, jak i po jej zakończeniu powinniśmy pozostawać w stałym kontakcie z rodzicami, aby wiedzieli, że niezależnie od sytuacji mogą liczyć na wsparcie specjalisty.

Jak zapobiegać łysieniu u dzieci

• Zawsze w trakcie konsultacji trychologicznej proszę, aby rodzice podzielili się ze mną informacjami dotyczącymi stosowanych preparatów do pielęgnacji włosów, z których korzystają ich dzieci.
  
  
• To właśnie wtedy bardzo często okazuje się, że jedną z przyczyn występujących problemów jest wyjątkowo nieodpowiedni skład kosmetyków, które mogą nasilać problemy związane bezpośrednio z kondycją skóry głowy, jak choćby ostre stany łupieżowe. 
  
  
• Pamiętajmy, że nie zawsze oznaczenie „dla dzieci” oznacza, że produkt jest najlepszy dla delikatnej skóry głowy pociech. Wybierajmy preparaty o jak najbardziej naturalnym składzie, niezawierające szkodliwych substancji.
  
  
• Wybór nieodpowiedniej fryzury może spowodować powstanie lub nasilenie istniejącego już problemu nadmiernego wypadania włosów. Należy robić to rozsądnie, nie obciążając zbytnio mieszków włosowych. 
  
  
• Przy każdej konsultacji trychologicznej zadaję pytanie o sposób czesania włosów dziecka i stosowaną w tym celu szczotkę do włosów. 
  
  
• Włosy powinny być czesane nie tylko ze względów estetycznych, jak to często mamy w zwyczaju, ponieważ odpowiednio dobrana szczotka do włosów masuje skórę głowy, poprawia jej ukrwienie i stymuluje mieszki włosowe do wzrostu, nadając włosom odpowiedni kierunek wzrostu.