Gdzie tygrysy w trawie leżą

Moda na azjatyckie inspiracje w kosmetyce trwa, stąd też ogromna popularność cenionej w medycynie chińskiej i ajurwedzie wąkroty azjatyckiej. Czemu trawa tygrysia zawdzięcza tak duże zainteresowanie?

Wąkrota, czyli Centella asiatica, znana jest również pod nazwami zwyczajowymi Gotu kola, CICA lub trawa tygrysia. Za tą ostatnią nazwą stoi legenda mówiąca, że tygrysom, które tarzały się w wąkrocie, szybciej goiły się rany. Ale wróćmy do faktów. Choć jej wygląd tego nie sugeruje, należy do rodziny selerowatych. To wieloletnie zielone pnącze rośnie na wilgotnych obszarach Azji (głównie w Indiach i Pakistanie), ale też na Madagaskarze, w Afryce Równikowej, Ameryce Środkowej oraz w tropikalnym regionie Oceanii. Wąkrota była stosowana jako naturalny lek już 3000 lat temu, m.in. w Chinach, Indiach, Afryce, na Filipinach, Sri Lance i Madagaskarze. Wykorzystywano ją w terapii nadciśnienia, poprawiała pamięć i przedłużała życie, stąd określano ją często jako roślinę długowieczności. 

W medycynie ajurwedyjskiej ceniono ją za właściwości rewitalizujące układ nerwowy i komórki mózgowe. W kulturach Wschodu zalecano ją w leczeniu stanów lękowych i depresji, ale była także stosowana w celu przyspieszania procesów gojenia się oparzeń i ran (mądre te tygrysy) oraz jako środek przeciwzapalny. Centella ma też działanie antyseptyczne i przeciwbakteryjne. Brzmi jak idealny składnik receptur kosmetycznych! 

Sekrety składu

Głównymi składnikami aktywnymi trawy tygrysiej są saponiny triterpenoidowe, w tym azjatykozyd, madekasozyd, centellozyd, bramozyd, braminozyd, tankunizyd, scefoleozyd oraz kwasy: azjatykowy, bramikowy, tankunikowy, madekasowy i centelikowy. Mogą stanowić 1-8 proc. wszystkich składników rośliny, a ich zawartość jest uzależniona od miejsca, w którym pnącze rośnie. Odmiany występujące na Madagaskarze i w Afryce Południowej są bogate w kwasy madekasowy i azjatykowy oraz azjatykozyd i madazjatykozyd; chińska w madekasozyd i saponinę triterpenową; na Sri Lance głównym składnikiem jest centellozyd i kwas centelikowy. Centella zawiera również inne składniki, w tym olejki eteryczne (0,1 proc.), flawonoidy (kwercetynę), witaminy, garbniki, fitosterole, aminokwasy i cukry.

Jak działają na skórę?

• adekasozyd i kwas madekasowy pobudzają fibroblasty do produkcji nowych włókien kolagenowych i elastynowych, przyspieszają procesy regeneracji i działają przeciwzapalnie,
• azjatykozyd i kwas azjatycki mają właściwości silnie antybakteryjne oraz przeciwzapalne, pozytywnie wpływają na procesy gojenia się, także zmian trądzikowych,
• kwercytyna działa silnie antyoksydacyjnie i wzmacnia drobne naczynka krwionośne. 

Stop fotostarzeniu

W kosmetykach produkowanych w krajach azjatyckich wąkrota wykorzystywana jest od lat. Sprawdza się w redukcji objawów fotostarzenia, cellulitu czy rozstępów. Znajdziemy ją w kosmetykach dla cery trądzikowej, naczyniowej i w produktach odmładzających, a także tych przyspieszających regenerację i gojenie się skóry. 

Główny mechanizm działania wąkroty, wykorzystywany do walki z oznakami fotostarzenia, to wzmocnienie kolagenu I, którego ilość w skórze zmniejsza się wraz z upływem czasu. Tutaj najlepsze efekty zapewnia połączenie ekstraktu roślinnego z antyoksydacyjną witaminą C. W efekcie po kilku miesiącach stosowania preparatów tego rodzaju możemy uzyskać poprawę jędrności, elastyczności i nawilżenia skóry. Naukowcy uważają, że polepszenie kondycji skóry wywołuje głównie madekasozyd, który wpływa na syntezę kolagenu, a jego połączenie z witaminą C to skuteczna kombinacja dwóch aktywnych składników o różnych mechanizmach działania, które działają synergistycznie, wpływając na przebudowę skóry właściwej. 

Jędrne ciało

Ekstrakty z Gotu kola często znajdujemy w składzie kosmetyków do pielęgnacji ciała – szczególnie tych o działaniu antycellulitowym i niwelującym widoczność rozstępów. Wynika to z wszechstronnych właściwości tej azjatyckiej rośliny, która normalizuje procesy przemiany materii zachodzące w komórkach tkanki łącznej, wykazuje działanie przeciwzapalne i drenujące oraz reguluje mikrokrążenie. Badania potwierdziły wpływ triterpenów na zwiększenie metabolizmu lizyny i proliny, aminokwasów budujących cząsteczkę kolagenu. Ponadto związki te zwiększały syntezę tropokolagenu i mukopolisacharydu w tkance łącznej. Wąkrota wpływa dzięki temu na poprawę odżywienia tkanek i stymulację naczyń łącznych. 

Co więcej, badania przeprowadzone przy doustnym przyjmowaniu ekstraktu z wąkroty (jest ona także suplementem) wykazały zmniejszenie objętości adipocytów, szczególnie w okolicy pośladków i ud, oraz redukcję zwłóknień. Obiecujące są też wyniki badań suplementacji wąkrotą pod kątem zapobiegania powstawaniu rozstępów. Połączenie stosowania trawy tygrysiej od wewnątrz i od zewnątrz wydaje się najlepszym rozwiązaniem. 

Regeneracja na żądanie

Za właściwości gojące wąkroty odpowiadają głównie azjatykozyd i madekasozyd, które indukują syntezę kolagenu, proliferację i wzrost komórek, a także stymulują gojenie się ran oparzeniowych. Zawarte w roślinie terpenoidy powodują znaczny wzrost zawartości kolagenu i fibronektyny w warstwie komórkowej. Stymulują dojrzewanie blizn poprzez produkcję kolagenu typu I, zmniejszenie odczynu zapalnego i produkcję miofibroblastów. Składniki triterpenoidowe mają też zdolność do pobudzania syntezy glikozaminoglikanów, zwłaszcza kwasu hialuronowego.

Miejscowe stosowanie preparatów na bazie CICA poprawia elastyczność, pigmentację oraz pozytywnie wpływa na drobne naczynia krwionośne (angiogeneza). Redukuje też swędzenie, suchość i podrażnienie skóry. Co więcej, potwierdzono, że trawa tygrysia ma zastosowanie w terapii atopowego zapalenia skóry, ograniczając stan zapalny poprzez zmniejszenie ekspresji prozapalnych cytokin. Działanie to potęguje połączenie wąkroty z antyoksydantami, np. astaksantyną. 

CICA w pigułce

Centella asiatica stosowana w zalecanych dawkach nie jest toksyczna, a możliwe skutki uboczne występują rzadko. Wyciąg z tej rośliny ma właściwości adaptogenne, a w formie suplementu zalecany jest w celu:

• poprawy pamięci i koncentracji,
• wsparcia dla układu krążenia,
• pobudzenia syntezy kolagenu,
• polepszenia jakości skóry,
• złagodzenia stresu i poprawy jakości snu,
• wygaszenia stanów zapalnych,
• stymulowania naturalnych procesów detoksykacji.

Trawa tygrysia przebojem weszła do branży kosmetycznej, wraz z modą na koreańskie i japońskie kosmetyki. Jej wszechstronne właściwości i długoletnia kariera na rynkach azjatyckich sprawiły, że dziś łatwo znaleźć ją w recepturach różnego rodzaju preparatów pielęgnacyjnych. Pamiętajmy, że świetnie sprawdza się w połączeniu z antyoksydantami i można przyjmować ją też w formie suplementu. Być może jej popularność otworzy drogę na europejski rynek kolejnym składnikom „made in Asia”, takim jak chociażby ekstrakty z imbiru czy wyciągi z roślin pochodzących z koreańskich wysp Jeju.

Opracowanie: Agnieszka Wróblewska