Skóra pod opieką

Toczeń to jedna z układowych chorób tkanki łącznej, w przypadku której objawy skórne są szczególnie widoczne. Na co zwrócić uwagę w pielęgnacji skóry chorego, który trafił do naszego gabinetu?

W leczeniu tocznia celem jest doprowadzenie choroby do remisji, co zapobiegnie dalszym uszkodzeniom tkanek i narządów. Istotne jest więc jak najszybsze rozpoznanie schorzenia i wdrożenie odpowiedniej terapii. Nie zawsze jednak z pierwszymi objawami, które często są bagatelizowane, pacjenci udają się do lekarza. Czasami najpierw może je zauważyć kosmetolog, do którego skierowali się po poradę, zaniepokojeni problemami skórnymi.

Zwróć uwagę

Co powinno wzbudzić czujność kosmetologa? 

Przede wszystkim:

• wysypka na twarzy, szczególnie w środkowych partiach i rozchodząca się na policzki,
• charakterystyczny rumień w kształcie motyla.

Wysypka ma przeważnie czerwone zabarwienie, a w jej obrębie skóra może być przesuszona i łuszczyć się. Zaczerwienienie i wysypka mogą występować w postaci jednolitego rumienia lub ogniskowo, nierównomiernie, w formie plam. Bywa, że tym objawom towarzyszy obrzęk.

Inne anomalie towarzyszące często chorobie to:

• zmiany na skórze szyi oraz dłoni i tylnej strony nóg,
• pojawiające się na kolanach i łokciach rozległe, szorstkie zmiany, tzw. rybia łuska,
• kruchość i łamliwość przydatków skóry (włosów oraz paznokci), a u około połowy osób dotkniętych toczniem łysienie, szczególnie w okolicy czołowej.

Podobne objawy

Rozpoznanie tocznia jest niezwykle trudne nawet dla doświadczonych specjalistów, ponieważ symptomy tej choroby są bardzo złożone; z punktu widzenia kosmetologa najczęstsze schorzenia, które należy odróżnić od tocznia, to: 

• trądzik różowaty, 
• łojotokowe zapalenie skóry, 
• zaburzenia związane z nadwrażliwością na światło słoneczne, zwłaszcza wielopostaciowe osutki świetlne. 

Trądzik różowaty to przewlekłe schorzenie naczyń krwionośnych oraz jednostki włosowo-łojowej skóry twarzy. Charakteryzuje się teleangiektazjami, rumieniem oraz grudkami i krostami. Obecność krost i stanów zapalnych jest tutaj ważną wskazówką, pozwalającą na odróżnienie tej dolegliwości od tocznia. W przypadku trądziku różowatego zmiany kumulują się w środkowej części twarzy. 

Toczeń bywa też mylony z łojotokowym zapaleniem skóry, które jest najczęściej zlokalizowane na owłosionej skórze, na przykład na skórze głowy, brwiach, powiekach czy pachach. Charakterystyczne dla ŁZS zmiany występują obustronnie, symetrycznie. Mają słabo zaznaczone brzegi i są pokryte żółtymi, grubymi łuskami. Istotne jest, że w przypadku ŁZS bardzo rzadko dochodzi do wypadania włosów, natomiast w przypadku tocznia z tym problemem boryka się połowa chorych.

Z kolei wielopostaciowe osutki świetlne występują najczęściej u młodych osób po upływie kilku godzin od ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Typowe zmiany to grudki, guzki, plamy i wysypka grudkowo-pęcherzykowa. Zaburzenie charakteryzuje świąd.

Kosmetolog musi zdawać sobie sprawę, że widoczne na skórze objawy charakterystyczne dla tocznia mogą go tylko przypominać. Należy zatem odesłać klienta do odpowiedniego specjalisty dla dalszej, pogłębionej diagnostyki.

Specjalistyczna opieka

Leczenie tocznia często jest wymagające, długotrwałe i mimo że choroba ulega remisji, potrafi pozostawić nieestetyczne uszkodzenia w strukturze skóry.