Niacynamid w praktyce

To jeden z hitów wśród substancji aktywnych. Ma tak szerokie spektrum działania, że stanowi rozwiązanie niemal wszystkich problemów skórnych.

Witamina B3, PP, niacyna, niacynamid – różne nazwy, ten sam składnik. Ostatnio bardzo popularny w branży beauty. Przy jego użyciu producenci tworzą coraz to nowsze i doskonalsze formuły kosmetyków profesjonalnych przeznaczonych dla każdego typu cery.
Niacynamid sprawdza się w terapiach zwalczających problemy takie jak:

• trądzik,
• zaczerwienienie, stany zapalne i szorstkość skóry,
• nadmierne wydzielanie sebum (ma też właściwości matujące).

Poza tym idealnie nawilża, stymuluje procesy regeneracji oraz produkcję kolagenu i elastyny w fibroblastach, a także wspomaga rozjaśnianie skóry.

Prawie bez wad

Jego dużą zaletą jest stabilność – nie jest wrażliwy na działanie światła, wilgoci, kwasów, zasad ani utleniaczy. To składnik bezpieczny, nie ma potrzeby stopniowego przyzwyczajania skóry do jego działania, nie powoduje podrażnienia ani zaczerwienienia. Jednak, jak w przypadku większości składników aktywnych, w pewnych okolicznościach może dawać niepożądane skutki uboczne. Nie jest to wina samego niacynamidu, tylko źle przygotowanej skóry, np. uszkodzonego płaszcza lipidowego, lub użycia tej substancji w połączeniu z niewłaściwymi innymi składnikami aktywnymi.

Witaminę PP można stosować w szerokim spektrum stężeń, jednak – jak to często bywa, i w tym wypadku – więcej nie znaczy lepiej, bo najskuteczniejsze działanie uzyskuje się przy poziomie 2-5%.

Zgrany zespół

Niacynamid dobrze działa przede wszystkim w towarzystwie wszelkich substancji nawilżających i wiążących wodę, takich jak kwas hialuronowy, ceramidy, gliceryna. Uzyskuje się wówczas efekt w postaci idealnego nawilżenia skóry, odbudowanego płaszcza lipidowego oraz redukcji podrażnienia skóry.

Producenci, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom konsumentów, łączą również tę substancję z peptydami, dlatego sprawdza się on w pielęgnacji cery dojrzałej.

Jeśli już mówimy o starzeniu się skóry, nie można nie wspomnieć o retinolu i jego właściwości odmładzających, które możemy spotęgować właśnie dzięki połączeniu z niacynamidem. Często znajdziemy oba te dwa składniki jednocześnie w kosmetykach, a polecane jest również stosowanie niacynamidu w celu wsparcia odbudowy płaszcza lipidowego w domowej kuracji z retinolem. Nie tylko w przypadku skóry dojrzałej, lecz także trądzikowej, ze stanami zapalnymi, rozszerzonymi porami czy nadmiernym łojotokiem.

Nie w każdym towarzystwie

Przy planowaniu pielęgnacji trzeba zwrócić uwagę na niektóre podrażniające skórę połączenia. Nie poleca się np. stosowania niacynamidu z czystą postacią witaminy C o niskim pH. Wytwarza się wówczas kwas nikotynowy, który odpowiada za podrażnienia i zaczerwienienia skóry. Ze swojej praktyki wiem, że bezpiecznie można sięgać po pochodne witaminy C – nie ma wtedy obaw, że preparat będzie za mocny.

A co z różnymi pH kosmetyków? Niacynamid działa w neutralnym odczynie, więc łączenie go z preparatami zawierającymi kwasy o niskim pH mija się z celem – składniki będą wówczas wzajemnie neutralizować swoje działanie.

Można jednak znaleźć na to rozwiązanie – wystarczy odczekać około 15 minut między zastosowaniem niacynamidu i kwasów. Zabiegi oparte na takim połączeniu dają spektakularne efekty, pozwalają rozjaśnić skórę, zwęzić pory, ograniczyć wydzielanie sebum, mają też działanie przeciwzapalne. 

Na przebarwienia

W połączeniu z kwasem azelainowym niacynamid bardzo skutecznie zwalcza przebarwienia. Mimo że, jak wcześniej wspomniałam, w zasadzie nie zestawiamy tych dwóch składników, producenci w swoich gotowych wyrobach stosują stabilizatory, które na takie łączenia pozwalają. Jeden z moich ulubionych produktów ma w składzie: kwasy kojowy i azelainowy oraz niacynamid. Pięknie oczyszcza i rozjaśnia skórę, choć nie jest polecany do codziennego stosowania.

Popularnym i często spotykanym połączeniem, skutecznym w przypadku hiperpigmentacji, jest niacynamid z kwasem traneksamowym, które w duecie wykazują wielopoziomowe działanie na komórki barwnikowe skóry.

Nie można tu nie wspomnieć o wykorzystaniu niacynamidu z N-acetyloglukozaminą (NAG), prekursorem kwasu hialuronowego. Ten zestaw pozwala rozjaśnić skórę i mocno ją nawilżyć.

W przypadku przebarwień zadanie składnika, o którym mówimy, polega na hamowaniu transportu melanosomów z melanocytów do keratynocytów, co zapobiega odkładaniu się pigmentu w naskórku. Ma on zdolność zmniejszania melanogenezy, czyli zakłóca szlak sygnalizacji pomiędzy keratynocytami a melanocytami. Nie działa jednak na aktywność tyrozynazy, dlatego najczęściej jest łączony z innymi substancjami. Wykorzystuje się go przy przebarwieniach różnego typu, np. pozapalnych, posłonecznych czy hormonalnych. Według badań ma bardzo wysoką skuteczność nawet przy niskim, 2-procentowym stężeniu, co pozwala na wykorzystanie niekonwencjonalnych połączeń w kosmetykach, np. z kwasami AHA, BHA i PHA, bez obaw o podrażnienie skóry.

Szczelna bariera

Niacyna korzystnie oddziałuje na barierę naskórkową i poprawę nawilżenia na dwa sposoby. Po pierwsze, wpływa na syntezę ceramidów i innych lipidów, a po drugie – stymuluje różnicowanie keratynocytów. Dobrze znamy rolę ceramidów i lipidów w funkcjonowaniu bariery hydrolipidowej, dlatego tak ważna jest ich odpowiednia ilość. Przy stosowaniu 2-procentowego niacynamidu przez cztery tygodnie dwa razy dziennie zauważono podwyższenie poziomu ceramidów, a co za tym idzie zmniejszenie TEWL, oraz wzrost odporności skóry na czynniki zewnętrzne. Ten sam mechanizm będzie odpowiadał za redukcję podrażnienia. Niacynamid wzmacnia funkcje ochronne skóry i zmniejsza jej podatność na uszkodzenia czy zaczerwienienia.

Działanie przeciwstarzeniowe

Wpływ składnika, który opisujemy, na hamowanie starzenia się skóry jest dość dobrze przebadany. Jego skuteczność wynika m.in. z działania antyoksydacyjnego. Witamina ta stymuluje też syntezę włókien kolagenowych i elastynowych czy filagryny, co prowadzi do poprawy elastyczności skóry. Ten ostatni składnik w znacznym stopniu odpowiada za stan bariery ochronnej naskórka i jest głównym źródłem NMF.
Jest też dość kontrowersyjna, moim zdaniem, teoria, zgodnie z którą niacynamid ma wpływać na zmniejszenie produkcji GAG przez fibroblasty, a badania wykazują, że zarówno nadmiar glikozaminoglikanów w skórze, jak i ich brak prowadzi do powstawania drobnych zmarszczek.

Na trądzik

Bardzo często składnik ten jest polecany w przypadku skóry przetłuszczającej się i trądzikowej – z uwagi na jego właściwości nawilżające i przeciwzapalne. Hamuje wydzielanie sebum i może wywoływać mikrozłuszczanie, które odpowiada za zmniejszenie hiperkeratynizacji naskórka.
Niacyna świetnie radzi sobie również z ograniczeniem uwalniania histaminy, a co za tym idzie – ma działanie przeciwświądowe.
Mechanizmy aktywności tej substancji są tak różnorodne, że okazuje się dobrym wyborem przy większości problemów skórnych i z wielkim powodzeniem jest stosowana w leczeniu licznych chorób dermatologicznych, m.in. trądziku pospolitego oraz różowatego, łuszczycy, a także atopowego zapalenia skóry.

Z aparaturą

Ze względu na dużą stabilność niacynamidu możemy go włączać do procedur z użyciem różnego rodzaju aparatów, na przykład do:

• oczyszczania wodorowego, 
• mezoterapii mikroigłowej, 
• infuzji tlenowej 
• czy emitujących ultradźwięki. 

Aby uzyskać lepszy efekt oczyszczający i antyoksydacyjny, w pierwszej kolejności wybieram fuzję z wodorem.

Bardzo dobre efekty uzyskujemy też w zabiegach mikronakłuwania – uszkadzając skórę, wywołujemy kaskadę procesów zapalnych, prowadzących do jej regeneracji, a dodanie niacynamidu zwiększa efektywność zabiegu. Z kolei mikronakłucia zwiększają wnikanie tej substancji w głąb skóry.